ΠΗΓΗ 1
Δεν είχαν ακόμη κατασιγάσει οι αντιθέσεις που είχε προκαλέσει στη βυζαντινή κοινωνία η έριδα του Μονοθελητισμού, όταν νέες ταραχές συγκλόνισαν το κράτος με το ξέσπασμα της Εικονομαχίας. Πολλά έχουν ειπωθεί για το χαρακτήρα του κινήματος και τους λόγους που το προκάλεσαν. Σύμφωνα με κάποιους, επρόκειτο για αντιμοναχικό κίνημα που αποσκοπούσε στη μείωση του αριθμού των μοναχών και της μοναστηριακής περιουσίας, άρα εντασσόταν στα πλαίσια των κοινωνικοπολιτικών μέτρων των Ισαύρων. Για άλλους, ήταν κίνημα θρησκευτικού χαρακτήρα που εξέφραζε τις διαφορετικές θεολογικές αντιλήψεις των ανατολικών και δυτικών πληθυσμών της αυτοκρατορίας. Οι απόψεις αυτές ωστόσο έχουν τρωτά σημεία και ο προσδιορισμός των αιτίων της Εικονομαχίας παραμένει υπό συζήτηση. Γεγονός είναι πάντως ότι η εικονομαχική πολιτική του Λέοντα Γ' έθιξε ευαίσθητες χορδές της βυζαντινής κοινωνίας και η εμμονή του σε αυτή διατήρησε τη διαμάχη σε όλη την περίοδο που μελετάμε, καθιστώντας την έτσι χαρακτηριστικό στοιχείο της. Η Εικονομαχία διακρίνεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη εκτείνεται από το 726 ως το 787 και η δεύτερη από το 815 ως το 843.
http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/p/610/main/p4e.html
ΠΗΓΗ 2
Η πολιτική αναγκαιότητα της εικονομαχίας
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες γινόταν όλο και πιο φανερό, ότι η σωτηρία της Αυτοκρατορίας εξαρτιόταν αποκλειστικά από τους αγροτικούς πληθυσμούς του εσωτερικού της Μ. Ασίας Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι η εικονομαχική πολιτική, που ήταν εντελώς αντίθετη σ' ότι θύμιζε τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό και την παλιά ιδεολογία, θα μπορούσε να συμφιλιώσει την Κωνσταντινούπολη με τους αγροτικούς πληθυσμούς της ανατολικής Μ. Ασίας, που εξαθλιωμένοι και πάμφτωχοι αποζούσαν από τη γη, που τώρα όφειλαν να υπερασπίσουν από τους επιδρομείς.
Ε. Γλύκατζη -Αρβελέρ, Η πολιτική ιδεολογία του Βυζαντινού Κράτους, με τ. Τ. Δρακοπούλου, Αθήνα 1977. 34
ΠΗΓΗ 3
Πόλεμος και κατασκοπία
Και το μήνα Οκτώβριο (του έτους 773) ο αυτοκράτορας (Κωνσταντίνος Ε ) έλαβε μήνυμα (μανδάτον) από τους κρυφούς φίλους του στη Βουλγαρία ότι ο χάνος (κύριος) της Βουλγαρίας στέλνει 12.000 στρατό και τους βογιάρους του, για να λεηλατήσουν τη σκλαβηνία της Βερζιτίας και να απαγάγουν τον πληθυσμό της στη Βουλγαρία. Και όσο οι απεσταλμένοι (αποκρισιάριοι) που είχαν έλθει από το βούλγαρο χάνο παρέμεναν στην Πόλη, ο αυτοκράτορας υποκρινόταν ότι ετοιμάζει εκστρατεία κατά των Αράβων. Έτσι, βγήκαν από τις πύλες της Πόλης μόνο μικρά στρατιωτικά τμήματα και τα ανακτορικά στρατεύματα. Και αφού απέλυσε τους βούλγαρους απεσταλμένους και έμαθε από τους κατασκόπους του ότι οι απεσταλμένοι εγκατέλειψαν τη βυζαντινή επικράτεια, συνέταξε το στρατό και ξεκίνησε εσπευσμένα. Μόλις έφτασε στα Λιθοσώρια, επέπεσε στις τάξεις των Βουλγάρων, χωρίς προηγουμένως να σαλπίσει επίθεση, τους έτρεψε σε φυγή και κέρδισε μεγάλη νίκη.
Θεοφάνης, Χρονογραφία, έκδ. C. de Boor, τόμ. 1, Λειψία 1883, 447
ΠΗΓΗ 4
Σλάβοι: με τον όρο εννοούμε μία ομάδα του κλάδου των νοτίων Σλάβων (οι άλλες δύο είναι οι Σλοβένοι και οι Σερβοκροάτες). Μνημονεύονται στις ελληνικές και λατινικές πηγές από τα μέσα περίπου του 6ου αιώνα. Από την αριστερή όχθη του Δούναβη εισέβαλαν στα βόρεια Βαλκάνια, ενώ από τις αρχές του 7ου αιώνα άρχισαν να εγκαθίστανται νοτίως του Δούναβη στις λεγόμενες Σκλαβηνίες. Προς το τέλος του αιώνα οι Βούλγαροι απέκτησαν τον έλεγχο κάποιων Σκλαβηνιών και δημιούργησαν το πρώτο βουλγαρικό κράτος.
ΠΗΓΗ 5
Πρωτεργάτες της εικονομαχικής κίνησης υπήρξαν οι αυτοκράτορες Λέων Γ’ (717-741) και Κωνσταντίνος Ε’ (741-775). Ο Λέων, ο οποίος καταγόταν από την Γερμανίκεια της Βόρειας Συρίας και ο γιος του Κωνσταντίνος Ε’ φαίνεται ότι είχαν επηρεαστεί από τις ανεικονικές (αντίθετες στη λατρεία των εικόνων) αντιλήψεις της ιουδαϊκής («ιουδαιόφρων» χαρακτηριζόταν) και της ισλαμικής θρησκείας («σαρακηνόφρων») και για αυτό απέρριπταν τη λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση ειδωλολατρική. Οι ανεικονικές αντιλήψεις ήταν πολύ διαδεδομένες στους αγρότες της γειτονικής με το Ισλάμ Μικράς Ασίας. Οι Ίσαυροι είχαν κάθε λόγο να ευνοήσουν τους πληθυσμούς αυτούς, από τους οποίους επανδρώνονταν οι θεματικοί στρατοί.
http://el.wikipedia.org/wiki/Εικονομαχία
ΠΗΓΗ 6
ΠΗΓΗ 7
«Είναι αλήθεια ότι με την πάροδο του χρόνου δεισιδαίμονες προλήψεις συνδέθηκαν με την προσκύνηση των εικόνων. Πιστοί των λαϊκότερων κυρίως στρωμάτων και μοναχοί αφελείς και απαίδευτοι απέδιδαν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην προστατευτική δύναμη όχι πια του εικονιζόμενου προσώπου, αλλά του ίδιου του αντικειμένου, της φορητής εικόνας, τελώντας παράλογες πράξεις, που θύμιζαν ειδωλολατρία. Έτσι κατά τη βάπτιση έφερναν την εικόνα στη θέση του αναδόχου, έπαιρναν από το χρώμα της ξύσμα, το όποιο αναμίγνυαν στη θεία μετάληψη ή το μεταχειρίζονταν για θεραπευτικούς σκοπούς»
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Θ’, σελ. 28.
ΠΗΓΗ 8
«καὶ τῇ καʹ τοῦ Αὐγούστου μηνὸς τῆς αὐτῆς δʹ ἰνδικτιῶνος ἐστηλίτευσε καὶ ἠτίμασε τὸ σχῆμα τῶν μοναχῶν ἐπὶ τοῦ ἱπποδρομίου παρακελευσάμενος ἕνα ἕκαστον ἀββᾶν κρατεῖν γυναῖκα τῇ χειρὶ καὶ οὕτω παρελθεῖν αὐτοὺς τὸ ἱπποδρόμιον ἐμπτυομένους καὶ ὑβριζομένους ὑπὸ παντὸς τοῦ λαοῦ» Θεοφάνης Ομολογητής, Χρονογραφία, 437-438.
ΠΗΓΗ 9
«Τῷ δ' αὐτῷ ἔτει ὁ τῶν Θρᾳκησίων στρατηγὸς Μιχαὴλ ὁ Λαχανοδράκων (…) ἔπρασε πάντα τὰ μοναστήρια ἀνδρεῖά τε καὶ γυναικεῖα καὶ πάντα τὰ ἱερὰ σκεύη καὶ βιβλία καὶ κτήνη, καὶ ὅσα ἦν εἰς ὑπόστασιν αὐτῶν, καὶ τὰς τούτων τιμὰς εἰσεκόμισε τῷ βασιλεῖ. Ὅσα δὲ εὗρε μοναχικὰ καὶ πατερικὰ βιβλία πυρὶ κατέκαυσεν. Καὶ εἴ που λείψανον ἁγίου ἐφάνη τις ἔχων εἰς φυλακτήριον, καὶ τοῦτο τῷ πυρὶ παρέδωκεν, τὸν δὲ ἔχοντα αὐτὸ ὡς ἀσεβοῦντα ἐκόλαζεν. Καὶ πολλοὺς μὲν τῶν μοναχῶν διὰ μαστίγων ἀνήλωσεν, ἔστι δὲ οὓς διὰ ξίφους, ἀναριθμήτους δὲ ἐτύφλωσεν. Καὶ τῶν μὲν τὰς ὑπήνας κηρελαίῳ ἀλείφων ὑφῆπτε πῦρ καὶ οὕτω τά τε πρόσωπα αὐτῶν καὶ τὰς κεφαλὰς κατέκαιεν, τοὺς δὲ μετὰ πολλὰς βασάνους ταῖς ἐξορίαις παρέπεμπεν. Καὶ τέλος οὐκ εἴασεν εἰς ὅλον τὸ ὑπ' αὐτὸν θέμα ἕνα ἄνθρωπον μοναδικὸν περιβεβλημένον σχῆμα. Ὃ καὶ μαθὼν ὁ μισάγαθος βασιλεὺς (δηλ. ο Κωνσταντίνος Ε΄) ἔγραψεν αὐτῷ εὐχαριστίας λέγων, ὅτι "εὗρόν σε ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν μου, ὃς ποιεῖς πάντα τὰ θελήματά μου».
Θεοφάνης Ομολογητής, Χρονογραφία, 445-446.
ΠΗΓΗ १०
Κατά τη Α' φάση της εικονομαχίας (726-787), οι μοναχοί είναι οι πρώτοι που δέχονται τις συνέπειες της διαμάχης.
Στην εικόνα, διωγμοί μοναχών, λεπτομέρεια από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα.
Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 28vb.
© Biblioteca Nacional, Madrid
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου